Elma, lezzetli, gevrek ve tatlı doğasıyla bilinen popüler bir öğle yemeği atıştırmalığıdır. Genellikle tamamen Amerikan olarak kabul edilmelerine rağmen, aslında modern elmanın atası olan Malus sieversii ağacından Kazakistan’ın dağlarından geliyorlar. İlginç bir şekilde, bugün büyüyen bu eski elmayı hala bulabilirsiniz.
Avrupalı yerleşimciler 1600’lü yıllarda elmaları Amerika’ya getirdiler ve yetiştirme aşaması hemen başarılı oldu. Elma, 19. yüzyıla gelindiğinde ise her artık her yere yayılmıştı ve farklı şekillerde ortaya çıktı. 1905 yılında ABD Tarım Bakanlığı (USDA), yaklaşık 17.000 elma çeşidinin bulunduğunu, ancak adlarının bir kısmının örtüştüğü için sayılarının 14.000’e daha yakın olduğunu belirtti.
Türkiye’deki elma çeşitliliği ise Starking, Golden, Amasya, Granny Smith ve daha az bulunan diğer çeşitler olduğu ve bu sıralamanın yıllar itibariyle değişmediği görülmektedir. Amerikan elma Derneği’ne göre, bugün ABD’de yaklaşık 100 çeşit elma yetiştirilmektedir, ancak tüketiciler arasında en popüler olanıysa şu şekilde:
| McIntosh | Fuji | Red Delicious | Gala | Crispin | Braeburn |
| Honeycrisp | Jonargold | Empire | Golden Delicious | Cameo | Jazz |
| Macoun | Granny Smith | Ambrosia | Paula Red | Cripps Pink | Cortland |
Sağlık Açısından Elmanın Faydaları
Elmalar C vitamini bakımından zengindir, alınan öğünlerle birlikte düzenli olarak almanız gereken en önemli besin kaynaklarından biridir. Araştırmalar, C vitamininin egzersizin neden olduğu oksidatif stres hasarını azaltmanın yanı sıra kan basıncını düzenlemeye yardımcı olabileceğini gösteriyor. Elmada da bulunan A vitamini, hem erkeklerin hem de kadınların üreme sağlığı ve embriyoların büyümesi için çok önemlidir. A vitamini alımınızı artırmak, bağışıklık fonksiyonunuzu artırarak enfeksiyona direnmeye de yardımcı olabilir. Ek olarak, elmalar, LDL (kötü) kolesterol konsantrasyonunu engellemeye ve böylece kardiyovasküler sağlığı iyileştirmeye yardımcı olabilecek bol miktarda diyet lifi içerirler.
Elmalar, fetüste nöral tüp defektleri riskini azaltmaya yardımcı olabilecek bir besin olan iyi bir folik asit kaynağıdır. Hamilelik sırasında folik asidin artması, yeni doğanlarda konjenital kalp hastalığı riskini de azaltabilir.
Elmalarda bulunan mineraller, kan basıncını düzenlemek için önemli bileşenler olan demir, fosfor, kalsiyum ve potasyum içerir. Tüm bu unsurlar ve diğerleri, elmaların neden yasal olarak “süper gıda” olarak adlandırılabileceğini göstermektedir.
Uyarı: Elmalar üzerinde Türkiye yapılan gelişmiş bir araştırma olmamasına karşın, Amerika kimyasal maddeler ile kirlenmiş gıdalardan biridir. Çevre çalışma grubuna (GGE) göre, ürünlerde bulunan kimyasallardan dolayı, sağlığınızı korumak için sertifikalı, organik elmalar satın almak önemlidir. Elmanın kaç kalori olduğu ve diğer besin değerlerini aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz:
Elmalar Üzerinde Yapılan Çeşitli Çalışmalar
Bir çalışma, elmalardaki flavonoidlerin ve nitratların, kan basıncını düşürerek ve kan akışını düzenlemek için endotelin işlevini geliştirerek kardiyovasküler hastalığa karşı korunmaya yardımcı olabileceğini bulmuştur. Flavonoidler, meyve ve sebzelerde en önemli doğal fito kimyasallardan biridir.
Çalışmalar ayrıca, antioksidan aktiviteyi salgılayan yüksek flavonoid içeriği nedeniyle elma yeme ile bazı kanserlerin, özellikle de kolorektal kanser riskinin azalması arasında bir bağlantı olduğunu göstermiştir. Flavonoidler, apoptoz, hücre çoğalması ve hücre farklılaşması gibi hücresel süreçleri etkileyen kanser hücrelerine karşı hareket eder.
Elmalarda bulunan polifenoller de fayda sağlayabilir. Fareler üzerinde yapılan çalışmalar, insan sağlığı üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilecek aşağıdaki faydalara sahipti:
- İltihap azalması
- Kaslardaki dayanınıklığın güçlenmesi
- Aspirine bağlı bağırsak hasarında iyileşme
Bu meyveden en iyi şekilde yararlanmak için kabuğu yediğinizden emin olun. Araştırmalar, meyvenin bu kısmının diğer kısımlara göre en yüksek miktarda antioksidan içerdiğini gösteriyor. Kimyasalların bulaşmasını önlemek için sertifikalı organik meyve tükettiğinizden kesinlikle emin olun.
Elma ile Sağlıklı Tarifler
Elma, Ceviz ve Tahıl Salatası
Malzemeler:
1 su bardağı pişmiş pirinç
1 su bardağı pişmiş kahverengi pirinç
1 su bardağı pişmiş arpa
2 büyük Golden elma, soyulmuş, özü alınmış ve doğranmış
½ fincan iri kıyılmış ve kavrulmuş ceviz
2 dilim kereviz, ince dilimlenmiş
1 küçük havuç, rendelenmiş
⅓ bardak kuru üzüm
½ fincan doğranmış taze dereotu
½ fincan sade yoğurt
3 yemek kaşığı limon suyu
Deniz tuzu ve taze çekilmiş biber, yetecek kadar
Hazırlama Prosedürü:
Büyük bir kapta kuru malzemeleri ve dereotu karıştırın.
Yoğurt, limon suyu, tuz ve karabiberle karıştırın.
Hepsi 4 porsiyon yapar.
Elma Hakkındaki İlginç Gerçekler
Tarihçiler, Mezopotamya’da MÖ 1500 yıllarına tarihlenen ve üç koyun karşılığında bir Süryani olan Tupkitilla’nın bir elma bahçesi için yaptığı satış tapusunu gösteren bir tablet buldular. Bin yıldan fazla bir süre sonra 1665’te Sir Isaac Newton, bir elmanın yere düştüğünü gözlemleyerek ona yerçekiminin doğası hakkında bir fikir verir.
Özet
Elmalar, sanatta, müzikte ve edebiyatta çağlar boyunca ön plana çıkmıştır, ama sadece çıtırtıları nedeniyle değil. Hem çiğ hem de pişmiş tariflerde son derece çok yönlüdürler ve her ısırıkta kemopreventif özellikler ve güçlü antioksidanlar sunarlar. Sizce bundan daha iyi ne olabilir?
Elmaların tüm bu yararlarına rağmen, aşırı miktarlarda sağlığınıza zararlı olabilecek fruktoz içerdikleri için elmaları kontrollü tüketmek önemlidir.
Meyveler hakkında daha fazla bilgi edinmek için “Faydalı Meyveler” isimli kategorimize göz atmanızı bekleriz. Ayrıca Ackee Meyvesi hakkındaki yazımızı da inceleyebilirsiniz.
